Otizm tanısı genelde 3 yaşından itibaren kesin olarak konmaktadır. Fakat yapılan çalışmalar otizmin 18 aydan itibaren tanınmasını olası kılmıştır. Otizmin uyarıcı işaretlerinden birinin bile ortaya çıkması çocuğun bu alanda uzman kişilerce değerlendirilmesini gerektirir. Bu belirtiler şunlardır;
- İkinci ayda hiçbir dinleme ve göz temasının olmaması
- 4-5. aylarda anne-babaya neşeli ses ya da gülücükle karşılık vermemek
- 8-9. aylarda karşılıklı iletişim kuramamak
- İşaret etmek yerine yetişkinin elini kullanarak göstermek, işaret edilen yere bakmamak,
- 12. ayda en az iki kelime ile iletişim kuramama, anne-babanın yüz ifadelerini ya da sesini taklit edememek
- 16. ayda problem çözmeye yönelik karmaşık işlemler yapamamak
- İki yaşında taklit oyunu oynamamak
- 36-48 ay arasında kim, nerede, niçin sorularına cevap verememek
- Kazanılmış becerilerin kaybedilmesi
Otizmin Belirtileri
- Göz kontağı kısıtlıdır ya da yoktur
- Çevreye ilgisizdirler
- Adına tepki vermezler
- Aşırı hareketli ya da hareketsiz olabilirler
- Bazıları fiziksel temasa (öpülme, sarılma vs.) izin vermez yada hoşlanmaz
- Çoğunlukla insanları değil cansız varlıkları tercih ederler
- Sosyal ve duygusal açıdan kendilerini izole ederler
- İşaret etmezler, ihtiyaçlarını yetişkinin elini kullanarak ifade ederler
- Taklit becerisi yoktur ya da sınırlıdır
- Konuşma birçoğunda gelişmemiştir
- Konuşma gelişse bile bunu iletişim aracı olarak kullanmazlar
- Ekolaliktirler, söylenenleri papağan gibi tekrarlarlar
- Zamirleri ters kullanırlar
- Uygun olmayan vurgulamalar, kalıp cümlelerle konuşurlar
- Mekanik ve tek düze ses tonu kullanırlar
- Uygunsuz gülme ve kıkırdamalar vardır
- Düzen takıntıları vardır
- Nesne takıntıları vardır. Objelere gereksiz yere bağlanma… (pipet, şişe, araba… vs)
- Rutinlerindeki değişikliklere tepkilidirler
- Tekrarlayan davranışları (stereotipiler) vardır (nesneleri çevirme, el çırpma, kanat çırpma, zıplama, kendi etrafında dönme, parmak ucunda yürüme…)
- Oyuncaklarla gerektiği gibi oynamazlar (arabaları dizerler, topu çevirirler…)
- Hayali oyun oynamazlar
- Sürekli aynı oyunları oynamayı tercih ederler
- Bazıları çok inatçıdır
- Bazıları ses, acı, koku, ışık ve dokunuşa aşırı hassastırlar
- Bazıları soğuk, sıcak, acıya duyarsız olabilir
- Bazıları tehlikeye karşı duyarsız olabilir
- Yemek yeme bozuklukları vardır
- Bazıları kendine, çevresindekilere ve eşyalara zarar verebilir
- Beklemeye ya da isteklerini ertelemeye pek tahammüllü değillerdir.
Otizme Erken Tanı Nasıl Konur?
Otizmin kesin tanısı için kullanılan belirli bir yöntem yoktur. Gözleme dayanarak ve aileden alınan bilgilere göre tanı konur. Belirtilerin tamamının bir çocukta görülmesi şart değildir. Otistik çocuklar bu davranışları hafiften ağıra değişen ölçülerde ve değişik kombinasyonlarda sergileyebilirler. Belirtilerin bazıları zaman içinde kaybolup, bazıları da yine zaman içinde ortaya çıkabilirler. Bu işaretlerden biri ya da birkaçının ortaya çıkması çocuğun çocuk psikiyatristleri ve çocuk nörologları tarafından değerlendirilmesini gerektirir.